Biznesowe wybory krótko i długoterminowe - diametralnie różne

Tematem dopiero co minionego światowego zjazdu firm rodzinnych zrzeszonych w FBN Family Business Network była presja nieustannych wyborów w chaotycznym, skomplikowanych świecie. Dariusz Duma, prezes polskiego oddziału tego stowarzyszenia tak podsumował obrady:

„Wszyscy podlegamy sprzecznym i szybko zmiennym presjom.

W firmach rodzinnych zaczyna się od godzenia porządku rodziny i firmy: w rodzinie dostajesz miłość, akceptację i bezpieczeństwo bezwarunkowo, tylko dlatego, że jesteś; w firmie - trzeba pokazać, że masz kompetencje i determinację do pracy na powierzonym stanowisku. Jak się tego nie pilnuje - kłopoty są i w rodzinie i w firmie.

I dalsze sprzeczności: zobowiązujące dziedzictwo czy intrygująca przyszłość? Ludzie czy technologia? Korzenie czy skrzydła? Poczucie bezpieczeństwa w tym co znane czy ryzyko nowych wyzwań? Swoi czy obcy? Inspirować czy wymagać? Inwestować, oszczędzać, zaciskać pasa czy konsumować, ciesząc się życiem tu i teraz? Demokracja czy autokracja? Samemu czy z innymi? Dyscyplina i wysiłek - czy spontaniczność i naturalność? Dobro jednostki czy jednak dobro grupy? Rodziny? Narodu?

To są ważne wybory - choć wiemy doskonale, że nie chodzi o wybór, a raczej o łączenie, równowagę, harmonię, a pewnie także umiar. O tym rozmawiają dziś firmy rodzinne - a trzeba wiedzieć że generujemy 70 procent światowego PKB, ponad 60 procent miejsc pracy - i wiemy, że tam, gdzie wpływ i zasoby, tam odpowiedzialność. Zarówno razem - jak i w naszych społecznościach - Nestorów, NowGen i Next Gen - Sukcesorzy - rozmawiamy o tym, by sprostać zarówno temu, co odziedziczyliśmy po Poprzednikach, jak i wyzwaniom, które stawia przed nami przyszłość - ta biznesowa, ale i ta „ludzka” - społeczna odpowiedzialność za świat, jego przetrwanie, rozwój, dobrobyt i szczęście.”

Bardzo mądre podejście, bardzo sensowny katalog pytań i dylematów. Powiedziałabym jednak, że są to wybory uniwersalne - są w każdym momencie historii, w każdym momencie firmy czy życia człowieka.

A dzisiaj oprócz tych wyborów mamy jeszcze wybory specyficzne dla naszych czasów. Jesteśmy na granicy świata nieuchronnie odchodzącego, ale jeszcze ciągle w jego dekoracjach i zależnościach, oraz świata kształtującego się, z grubsza wiadomo jak, choć właśnie… z grubsza.

W polskich warunkach są to jeszcze dylematy dotyczące momentu historycznego, punktu, do którego dotarliśmy w rozwoju gospodarki i społeczeństwa, w rozwoju naszych firm i nas jako pracowników bądź przedsiębiorców.

W zależności jaką perspektywę czasową skutków naszych decyzji przyjmiemy, musimy przestrzegać jednego albo drugiego porządku, więc będą to zupełnie inne decyzje.

Najważniejsze dylematy dotyczą:

- motoru rozwoju firm – w krótkiej perspektywie jest to wzrost efektywności i cięcie kosztów, w długiej - innowacje, tworzenie nowych rynków, nowe produkty lub usługi

- roli pracy i kapitału – w krótkiej perspektywie wystarczy obowiązująca obecnie postawa „nie zwalniam, nie zatrudniam nowych”, a długiej perspektywie jest konieczność zmiany modelu biznesu na napędzany przez technologię, czyli podążanie zgodnie z trendem przesuwania zysków do właściciela kapitału i akcjonariusza, dalsze słabnięcie pozycji pracownika i klienta

- skali biznesu – dzisiaj wystarczający jest organiczny wzrost, jutro należy tylko do wielkich firm, mających zasoby na innowacje, eksperymenty, inwestycje i lobbing, skalowanie firm i tworzenie sojuszy firm jest jednym z pierwszoplanowych zadań, ale oznacza to upadek firm małych, uważanych za dobro społeczne i dowód przedsiębiorczości

- jakość usług, produktów, obsługi klienta – dzisiaj ma sens strategia wysokiej jakości, jutro w miarę postępów standaryzacji, centralizacji, monopolizacji – nie jakość, lecz korzystne zamknięcie klienta w kręgu swojego ekosystemu technologicznego i produktowego głównie przez wysokie koszty opuszczenia go

- kapitał lokalny czy zagraniczny – dotychczasowy rozwój gospodarczy był w ogromnym stopniu oparty o kapitał zagraniczny, krótko terminowo dalej daje to zyski, ale dalszy rozwój wobec trendu transferu zysków do właścicieli – jest możliwy przede wszystkim w oparciu o kapitał krajowy, a zatem pomnażanie istniejącego i angażowanie go w przedsięwzięcia i inwestycje jest warunkiem rozwoju całej gospodarki.